Historia

---

Specjalistyczny Szpital im. Edwarda Szczeklika w Tarnowie jest jednym
z najstarszych szpitali w Małopolsce, posiadającym bogatą i interesującą przeszłość.

Szpital został założony w budynku nieczynnego, starego browaru księcia Sanguszki
w 1835 roku tj. w okresie szalejącej epidemii tyfusu i cholery oraz klęski powodzi
i głodu. W początkowym okresie był to zaledwie jeden budynek z 12 salami dla chorych na około 50 łóżek, który stanowił prywatną własność Instytutu Ubogich
i Chorych.
W 1849r. Szpital odpowiadał już wymogom sanitarnym obowiązującym w Cesarstwie Austriackim co umożliwiło wciągnięcie go w urzędowy rejestr szpitali galicyjskich. Od tego okresu działał jako szpital publiczny i powszechny, utrzymywany z opłat za leczenie i pobyt chorych (tzw. „taksy szpitalnej”) oraz z budżetu miasta Tarnowa.

Dokonana w latach 1860-1865 rozbudowa placówki spowodowała, iż możliwe było zorganizowanie dwóch oddziałów szpitalnych: internistycznego z łóżkami dla chorych zakaźnie oraz chirurgiczno - operacyjnego z pododdziałem położniczym. Szpital, posiadając 36 sal chorych na 168 łóżek, stał się jednym z największych szpitali w Galicji. Placówka cieszyła się wielkim uznaniem chorych - rocznie leczono tu około 1600 osób.

W latach 1907 – 1913 wybudowany został nowy pawilon chirurgiczny oraz rozbudowano i zmodernizowano stare budynki. Tym samym powstały warunki umożliwiające funkcjonowanie 4 podstawowych oddziałów tj. wewnętrznego, chirurgicznego, ginekologiczno-położniczego i zakaźnego co sprawiło, iż tarnowski szpital znalazł się
w gronie najbardziej wzorowo urządzonych szpitali krajowych. W kolejnych latach Szpital był nadal sukcesywnie rozbudowywany. Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na leczenie – wybudowano i uruchomiono nowy pawilon zakaźny oraz płucny, dobudowano II piętro w budynku głównym. W 1938 roku placówka posiadała już 5 budynków na 300 łóżek a rocznie hospitalizowano tu ponad 5 300 chorych.

Okres II wojny światowej był dla Szpitala Miejskiego czasem wyjątkowo trudnym
i przełomowym. W pierwszych dniach września 1939 roku obiekty szpitalne zostały zbombardowane i zdewastowane a niemal cały zespół lekarsko-pielęgniarski wraz
z częścią rannych i chorych został ewakuowany. Część chorych, którzy nie pomieścili się w samochodach a przeżyli, przeniesiono do pomieszczeń szpitala żydowskiego, położonego po drugiej stronie ulicy. Szpital ten posiadał 100 łóżek i został wybudowany na potrzeby ludności pochodzenia żydowskiego, stanowiącej ponad 40 % ludności miasta Tarnowa. Wojna spowodowała, iż w grudniu 1939 roku doszło do połączenia obu istniejących ponad 100 lat a działających naprzeciwko siebie szpitali – szpitala miejskiego (wyremontowanego przez jeńców) oraz szpitala żydowskiego.

Po II wojnie światowej Szpital Powszechny w Tarnowie był w stanie kompletnej dewastacji – zniszczone budynki, zagrabione cenniejsze urządzenia oraz sprzęt medyczny. Przez kilka pierwszych tygodni po wyjściu Niemców z Tarnowa Szpital nie nadawał się do użytku. Odbudowa i modernizacja budynków szpitalnych miała miejsce w latach 1945 – 1955 a po jej zakończeniu Szpital licząc 634 łóżek stał się drugim pod względem wielkości szpitalem w Województwie Krakowskim.

W okresie od 1952 do 1985 roku Szpital nosił imię Mieczysława Domańskiego – lekarza, zasłużonego działacza komunistycznego w Polsce, Francji i Hiszpanii. W roku 1952
zgodnie z prowadzoną w kraju polityką zdrowotną w Tarnowie stworzono tzw. „lecznictwo zespolone” w ramach, którego Szpitalowi podporządkowano lecznictwo otwarte. Z końcem 1955 roku – po 3 latach eksperymentalnego funkcjonowania nowego modelu lecznictwa - zdecydowano o oddzieleniu placówek lecznictwa otwartego, gdyż ograniczone środki finansowe powodowały hamowanie rozwoju lecznictwa szpitalnego. W 1955 roku Szpital posiadał już 634 łóżka rozmieszczone na 9 oddziałach specjalistycznych w 7 pawilonach – były to oddziały: wewnętrzny, chirurgiczny, ginekologiczno – położniczy z salą dla noworodków, zakaźny dla dzieci
i dorosłych, pediatryczny, skórno-weneryczny, gruźliczy, okulistyczny, laryngologiczny. Rocznie leczono ponad 14 tys. chorych, wykonywano prawie 6 tys. zabiegów operacyjnych oraz przyjmowano 1,7 tys. porodów.

W latach 60-tych Szpital rozpoczął działalność dydaktyczno - naukową, stwarzając możliwość uzyskania specjalizacji lekarzy w podstawowych naukach medycznych. Wprowadzono stałe i systematyczne szkolenie kadr lekarskich i pielęgniarskich. Utworzony został kolejny oddział: ortopedyczno-urazowy liczący 40 łóżek. Szacowane na 1500 łóżek szpitalnych potrzeby mieszkańców miasta i okolicznych powiatów powodowały podjęcie szeregu inicjatyw dotyczących rozbudowy istniejącego Szpitala oraz budowy nowego szpitala.

W 1973 roku w ramach kolejnej reorganizacji służby zdrowia - na bazie Szpitala utworzony został Zespół Opieki Zdrowotnej, scalający całość lecznictwa zamkniętego
i otwartego. Zmiany administracyjne, które nastąpiły w kraju w 1975 roku tj. utworzenie 49 województw sprawiły, iż Tarnów został miastem wojewódzkim a Zespół Opieki Zdrowotnej w Tarnowie przekształcony został w Wojewódzki Szpital Zespolony
w Tarnowie. W jego strukturze oprócz Szpitala im. Domańskiego znalazły się: szpital
w Tuchowie, miejskie przychodnie rejonowe, gminne i wiejskie ośrodki zdrowia
z terenu powiatu tarnowskiego, sieć przychodni i poradni specjalistycznych, stacja pogotowia ratunkowego oraz pion pomocy społecznej obejmujący żłobki, dom dziecka, ośrodki opieki społecznej a ponadto znajdujący się w toku budowy „nowy” szpital.
Z końcem lat 70-tych oddano do użytku nowy pawilon szpitalny, gdzie uruchomione zostały kolejne nowe oddziały specjalistyczne: neurologiczny, intensywnej terapii oraz urologii. W 1980 roku oddano do użytku kolejny nowy pawilon szpitalny, do którego przeniesiono część oddziałów z innych obiektów oraz uruchomiono nowy oddział
tj. oddział kardiologii. W 1983 roku przy oddziale wewnętrznym utworzony został pododdział dializ. W 1987 roku uruchomiony został oddział intensywnego nadzoru nad noworodkami.

Zmiana polityki zdrowotnej w kraju uruchomiła z początkiem lat 90-tych proces „rozintegrowania” Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Tarnowie - sukcesywnie wydzielano wszystkie włączone wcześniej placówki. Uruchomienie w 1994 roku działalności „nowego” szpitala spowodowało przeniesienie części oddziałów szpitalnych do nowej placówki.

Od 1997 roku Szpital funkcjonuje pod nazwą Specjalistyczny Szpital im. Edwarda Szczeklika w Tarnowie. Proces przekształceń własnościowych Szpitala całkowicie zakończył się w 2000 roku i od tego czasu działalność skoncentrowana jest na lecznictwie zamkniętym.