Dla krwiodawców

---

Jak się odżywiać przed oddaniem krwi
Około 2 godziny przed oddaniem krwi i w dniu poprzedzającym oddanie krwi wskazane jest zjedzenie przez krwiodawcę lekkiego niskotłuszczowego posiłku.
Polecane są :

- napoje : soki owocowe lub warzywne, woda mineralna niegazowana, herbata, kawa
- pieczywo
- miód naturalny lub sztuczny, dżem, powidła
- mleko, zupy mleczne, makarony, kasze, płatki, ryż
- twaróg, chudy ser biały
- warzywa, owoce
- chude wędliny
- ryby, mięso gotowane chude, drób, wołowina chuda

Przeciwwskazane są :

- alkohol
- śmietana
- majonez
- margaryna
- rosół
- żółte sety
- jaja
- smalec
- oleje
- orzeszki ziemne
- wszelkie pokarmy smażone i opiekane na tłuszczu
- lody, kremy, ciastka tortowe
- tłuste mięsa, boczek, bekon, kiełbasa, wieprzowina, baranina, kaszanka, salceson, pasztety

Spożywanie zbyt tłustych posiłków przed oddaniem krwi może być powodem nie zakwalifikowania krwi do celów leczniczych.

Zasłużeni dawcy nie czekają w kolejkach do lekarza!

Uprzejmie infomujemy krwiodawców, że zgodnie z Załącznikiem do zarządzenia nr 14/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 5 marca 2009 na listach oczekujących do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej NIE MOGĄ BYĆ umieszczani następujący świadczeniobiorcy:
- inwalidzi wojenni i wojskowi
- kombatanci
- Zasłużen Honorowi Dawcy Krwi lub Zasłużeni Dawcy Przeszczepu.
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu rozesłało do wszystkich placówek służby zdrowia pisma przypominające o przywileju krwiodawców do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością.

UWAGA!
Tytuł i odznaka "Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" nadawane są przez Polski Czerwony Krzyż. Wzór oraz szczegółowe zasady i tryb przyznawania odznaki reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006r. (Dz. U. z 2006r. nr 180. poz. 1324).

Jak zostać Krwiodawcą

- Honorowym krwiodawcą zostaje każdy kto chociaż raz oddał bezinteresownie krew lub jej składniki. Każdy krwiodawca otrzymuje legitymację krwiodawcy z wpisaną grupą krwi, można ją odebrać za kilka dni lub przy następnym oddaniu!

- Krwiodawca musi mieć ukończone 18 lat i posiadać przy sobie dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem pozwalający stwierdzić jego tożsamość oraz adres stałego zameldowania.

- Osoba kwalifikowana do oddania krwi powinna odpowiadać wymaganiom zdrowotnym pozwalającym na ustalenie na podstawie badań lekarskich i laboratoryjnych, że pobranie krwi nie spowoduje ujemnych skutków dla jej zdrowia lub stanu zdrowia przyszłego biorcy.

- Kandydat na dawcę jest kwalifikowany przez lekarza na podstawie badania lekarskiego, przeprowadzonych badań laboratoryjnych oraz wypełnionego kwestionariusza dawcy.

- Lekarz podejmuje decyzję o zabiegu pobrania krwi lub jej składników, gdy stwierdzi się, że taki zabieg jest bezpieczny dla dawcy, a przetoczenie pobranej krwi lub jej składników bezpieczne dla biorcy. Zdanie lekarza jest decydujące!

Przeciwwskazania

Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawanie krwi jest przeciwwskazane.
Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne, dyskwalifikujące ją czasowo.
Przeciwwskazania dyskwalifikujące krwiodawcę na stałe to:

- choroby serca i naczyń krwionośnych,
- przewlekłe choroby układu oddechowego, moczowego (z wyjątkiem kamicy nerkowej),
- choroby przemiany materii i zaburzenia wydzielania gruczołów wewnętrznych,
- choroby układu nerwowego,
- przewlekłe choroby skóry(łuszczyca)
- przebyte nowotwory,
- choroby krwi,
- przechorowana żółtaczka zakaźna ,
- kiła czy choroby tropikalne.

Krwi nie mogą oddawać również osoby przynależące do grupy wysokiego ryzyka zakażenia się wirusem HIV, a także alkoholicy i lekomani.

Inne przeciwwskazania dyskwalifikują jedynie na pewien okres czasu, dłuższy bądź krótszy, zależny od przyczyny dyskwalifikacji, np:

- zabiegi operacyjne,
- inwazyjne badania diagnostyczne(gastroskopia, kolonoskopia)
- wykonany tatuaż lub przekłucie uszu lub innej części ciała,
- przeziębienie, opryszczka, ostre choroby skóry,
- przyjmowanie leków(oprócz witamin ,leków antykoncepcyjnych i przyjmowanych w okresie klimakterium)
- niski ciężar ciała (poniżej 50 kg),
- ciąża, okres poporodowy i laktacji,
- okres miesiączkowania, krew można oddać 3 dni po ostatnim dniu miesiączki.

Przebieg wizyty

RCKiK przyjmuje Krwiodawców:
poniedziałek - piątek od 7.00 do 16.30

W kartotece w tych samych godzinach można również odebrać wyniki przeprowadzonych badań laboratoryjnych, oraz zasięgnąć informacji dotyczących oddawania krwi.

Jeśli chcesz oddać krew lub odebrać wyniki badań na pewno będzie potrzebny dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem stwierdzający tożsamość. Bez takiego dokumentu nie można oddać krwi,czy też odebrać wyników.

W czasie, kiedy obsługa rejestracji będzie wprowadzała Twoje dane do systemu komputerowego, Ty powinieneś przeczytać informacje dla krwiodawców i wypełnić kwestionariusz dawcy. Zajmie to ok. 10-15 minut.

kwestionariusz dla krwiodawcy

Następnie zostaniesz wezwany do gabinetu analiz lekarskich, gdzie zostaną pobrane próbki krwi na badania kontrolne, a po uzyskaniu wyników w gabinecie lekarskim odbędzie się rozmowa kwalifikacyjna z lekarzem i krótkie badanie lekarskie.

Lekarz poinformuje Cię również o rodzaju zabiegu, sposobie jego przeprowadzenia, o rodzaju przeprowadzanych badań laboratoryjnych, chorobach przenoszonych droga krwi i innymi drogami, a także możliwości umieszczenia w rejestrze dawców nie odpowiadających wymogom zdrowotnym, niezbędnym do oddawania krwi. Lekarza możesz zapytać o wszystko !!!

Jeśli wszystko pójdzie pomyślnie zostaniesz zakwalifikowany do oddania krwi lub jej składników i od razu po wyjściu z gabinetu lekarskiego udasz się do Pracowni Pobierania gdzie w towarzystwie fachowego i miłego personelu lekarsko - pielęgniarskiego spędzisz ok.20 minut.

Po pobraniu krwi, jeśli chcesz będziesz mógł się napić kawy lub herbaty i otrzymasz tzw. równoważnik kaloryczny w postaci czekolad.

Łączny czas, jaki zajmie Ci wizyta w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa to około 1 godziny.

Oczywiście, jeśli będzie taka konieczność spędzisz tutaj taką ilość czasu, która będzie potrzebna by twoje samopoczucie powróciło do normy.

Jeśli masz obawy możesz przyjść z kimś bliskim, kto na Ciebie poczeka lub będzie chciał oddać krew razem z Tobą.

Wszyscy dawcy odpoczywają przez przynajmniej 15 minut po oddaniu krwi, a utracona objętość zaczyna się uzupełniać nim krwiodawca opuści naszą placówkę.

Przez cały czas krwiodawcy są pod opieką fachowego personelu lekarsko - pielęgniarskiego.

Po oddaniu krwi trzeba pić więcej płynów by uzupełnić stratę objętości.

Każdy dawca po oddaniu krwi ma prawo do dnia wolnego od pracy i nauki i zawsze może żądać zaświadczenia o oddaniu krwi podpisanego przez lekarza. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996(Dz.U.Nr 60 poz 281)& 12 oraz Ustawa o Publicznej Służbie Krwi (Dz.U.Nr 106 z 1997 r poz 681 rozdz 2,artykuł 9 punkt 1 i 2 ustawy). Pracodawca ma obowiązek respektować zaświadczenie i zaplacić pracownikowi jak za dzień przepracowany.

Pobieranie krwi

- Oddanie krwi jest zabiegiem bezpiecznym, pod warunkiem, że osoba zakwalifikowana do jej oddania jest zdrowa.
- Wieloletnie doświadczenia wykazały, że zarówno jednorazowe, sporadyczne jak i regularne pobieranie (4-6 razy w roku ) krwi w ilości nie przekraczającej 10% objętości krążącej nie powoduje szkodliwych następstw w organizmie zdrowego czowieka.
- Ilość pobieranej krwi nie przekracza więc 450 ml ( +-10%)co stanowi ok. 8-9% objętości krwi krążącej u dorosłego człowieka.
- Z takiej objętości krwi można przygotować 3 różne składniki: koncentrat krwinek czerwonych,osocze świeżo mrożone , koncentrat krwinek płytkowych.
- Pobranie krwi trwa nie dłużej niż 10 minut i jest zabiegiem bezbolesnym, a nieprzyjemne dla niektórych osób doznania przy wkłuciu igły do żyły zminimalizowane są przez jej specjalne ostrzenie i wyprofilowanie(igła atraumatyczna).
- Wszyscy dawcy odpoczywają przez przynajmniej 15 minut po oddaniu krwi ,a utracona objętość zaczyna się uzupełniać nim krwiodawca opuści naszą placówkę.
- Przez cały czas krwiodawcy są pod opieką fachowego personelu lekarsko - pielęgniarskiego.
- W przypadku regularnego oddawania krwi kobieta może ją oddawać maksymalnie 4 x w roku , a mężczyzna 6 razy.
- Odstępy pomiędzy kolejnymi oddaniami nie mogą być krótsze niż 8 tygodni, ale zaleca się, aby kobiety wydłużyły przerwę między donacjami do 3 miesięcy.
- Za każdym razem są wykonane badania laboratoryjne i przeprowadzone badanie lekarskie.

Badania laboratoryjne

Wykonywane badania laboratoryjne obejmują:
- morfologię krwi,
- badania wirusologiczne (wykrywanie nosicieli wirusów zapalenia wątroby B i C oraz wirusa HIV),
- odczyny kiłowe

Wyniki badań (jeśli są prawidłowe) udostępniane zostają na życzenie krwiodawców. W przypadku gdy są nieprawidłowe krwiodawca zostanie poinformowany o konieczności zgłoszenia się po nie i skierowany do lekarza POZ.

Oddawanie płytek krwi

Co to są płytki krwi?
Płytki krwi są małymi krwinkami obecnymi we krwi każdego człowieka. Są one potrzebne do prawidłowego krzepnięcia krwi. Chorzy, którzy nie mają wystarczającej ilości płytek krwi są narażeni na krwotok nawet z niewielkich ran, na nadmierne krwawienie podczas operacji lub na groźne dla życia krwotoki mózgowe.

Kto wymaga transfuzji płytek?
Są to chorzy, także dzieci poddawani masywnej chemio i radioterapii z powodu nowotworów złośliwych i chorób krwi np. białaczki. U tych ludzi terapia uszkadza komórki szpiku kostnego, które tworzą płytki krwi.
Transfuzje płytek są również potrzebne ludziom operowanym z powodu chorób serca w krążeniu pozaustrojowym i w przebiegu intensywnej terapii po wypadkach komunikacyjnych w urazach wielonarządowych.
Widać, że są to ekstremalne przypadki zagrożenia życia!!!

W jaki sposób otrzymuje się płytki do transfuzji?
W procesie zwanym aferezą krwiodawca jest połączony przez wkłucie do żyły ze specjalnym aparatem zwanym separatorem komórkowym, który potrafi z przepływającej krwi wyodrębnić i zgromadzić same płytki krwi. Krwinki czerwone są podczas procedury oddawane dawcy z powrotem. Podczas procedury jest pobierana również niewielka ilość osocza, która jest potrzebna do zapewnienia płytkom warunków przeżycia.

Czy oddawanie płytek metodą aferezy jest bezpieczne dla dawcy?
Oczywiście tak, każdy dawca przed oddaniem płytek ma sprawdzony ich poziom w swoim organizmie (norma 150-400 tys) zanim zostanie zakwalifikowany do oddania płytek. Organizm zdrowego człowieka w ciągu jednego dwóch dni normalizuje poziom płytek do poziomu sprzed zabiegu.
Nie ma możliwości zakażenia,gdyż wszelki medyczny sprzęt używany do zabiegu jest jednorazowy i po użyciu po każdym dawcy niszczony.

Kto może być dawcą płytek?
Jeśli jesteś dawcą krwi pełnej, masz skończone 18, nie przekroczyłeś 60 roku życia, ważysz co najmniej 50 kg możesz prawdopodobnie być dawcą płytek.
Musimy jednak mieć pewność, że posiadasz wystarczająco dużo płytek, aby być ich dawcą dlatego dobrze jest, abyś przed oddaniem płytek chociaż raz oddał pełną krew !

Czy oddawanie płytek jest skomplikowane?
Płytki można oddawać tylko w siedzibie RCKiK przy ulicy Kośnego 55 najlepiej w godzinach rannych. Można je oddawać co miesiąc.
Po zakończeniu procedury można przystąpić do normalnej aktywności z wyłączeniem ćwiczeń gimnastycznych na siłowni i dźwigania ciężarów. Otrzymuje się na ten dzień zwolnienie z pracy.

Co trzeba zrobić by zostać dawcą plytek?
Zgłoś w rejestracji RCKiK lub u lekarza chęć zostania dawcą płytek. Poinformujemy cię o wszystkich szczegółach!

Krew

Krew jest tkanką krążącą w zamkniętym układzie naczyniowym. Składa się z części płynnej (zwanej osoczem) oraz składników komórkowych. Miejscem powstawania i dojrzewania komórek krwi są szpik i układ siateczkowo-śródbłonkowy.

Krew spełnia bardzo ważną rolę w takich czynnościach organizmu jak:
- oddychanie – transport tlenu z płuc do tkanek i dwutlenku węgla z tkanek do płuc,
- odżywianie – dostarczanie materiałów odżywczych z przewodu pokarmowego do tkanek,
- wydalanie – usuwanie produktów przemiany materii, np. mocznika, kwasu moczowego,
- termoregulacja – przenosi ciepło z miejsc gdzie się go wytwarza najwięcej (wątroba, mięśnie) do skóry, gdzie produkcja ciepła jest mniejsza niż utrata,
- procesy obronne przed zakażeniem drobnoustrojami.

Krew jest więc lekiem ratującym życie i stosowana jest tylko u tych chorych, u których nie ma możliwości zastosowania alternatywnego leczenia.

Grupy Krwi

- Jeśli chcesz oddać krew, znajomość swojej grupy krwi nie jest konieczna. Takie oznaczenie jest zawsze zrobione w RCKiK , a krwiodawca może uzyskać wpis do dowodu osobistego już po upływie kilku dni od momentu jej oddania.
- Krew każdej osoby ma jedną z 4 głównych grup: A, B, AB lub 0, ale tylko 15% z nich jest tzw. Rh ujemna. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ można ją zastosować również u chorego z czynnikiem Rh dodatnim (Rh plus).
- Współczesne krwiolecznictwo stosuje zazwyczaj zasadę jednoimiennego przetaczania krwi, dlatego krew każdej grupy jest cenna bez względu na Rh.

Ulga podatkowa dla dawców krwi

Szanowni krwiodawcy!

Z prawdziwą radością informujemy, że od 1 stycznia 2007 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono zapis, który mówi, że przy ustalaniu podstawy opodatkowania, dochód pomniejsza się także o darowizny przekazane na cele krwiodawstwa. Odliczeniu podlega równowartość ekwiwalentu pieniężnego za krew i osocze, która wynosi 130 zł za 1 litr oddanej krwi.
Ulgę z tytułu honorowego krwiodawstwa będzie można odliczyć w zeznaniu podatkowym za rok 2007 i lata następne.