Jakie ćwiczenia na hemoroidy są wskazane? A z których zrezygnować?

Hemoroidy to powszechna występująca dolegliwość, która może obniżyć jakość życia i być źródłem dyskomfortu. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą przynieść ulgę w przebiegu tego schorzenia i złagodzić nieprzyjemne objawy. Trzeba jednak wiedzieć, jaką formę aktywności fizycznej wybrać, aby nie zaostrzyć stanu chorobowego. Jakie ćwiczenia na hemoroidy są wskazane? Jakich form ruchu unikać? Wyjaśniamy w artykule.

Dlaczego aktywność fizyczna jest wskazana przy nawracających hemoroidach?

Regularna aktywność fizyczna ma dobroczynny wpływ na cały organizm (także na chorobę hemoroidalną). Regularny ruch nie wyleczy żylaków odbytu, jednak może wpłynąć na ograniczenie objawów oraz zmniejszyć ryzyko ponownego ich wystąpienia^[1].

W zależności od wyboru konkretnej aktywności można zauważyć zróżnicowane korzyści, takie jak^[2]:

• wpływ na poprawę krążenia w organizmie, również w naczyniach okolicy odbytu (ćwiczenia aerobowe),
• obniżenie poziomu stresu i redukcja napięcia może wpłynąć korzystnie na rozluźnienie okolicy odbytu i zmniejszenie dolegliwości (joga, pilates),
• wzmocnienie mięśni odbytu (ćwiczenia mięśni dna miednicy).

Regularne ćwiczenia fizyczne pomagają również w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Wpływa to na ograniczenie czynników występowania choroby hemoroidalnej, jakimi są nadwaga i otyłość, a także – dzięki poprawie ukrwienia jelit, działają przeciw zaparciowo.

Dodatkowo poprawa krążenia i elastyczności naczyń dzięki wysiłkowi fizycznemu może wpłynąć także na ograniczenie ryzyka nawrotu hemoroidów po ich  wyleczeniu.

Skuteczne ćwiczenia na hemoroidy

Regularne sesje ćwiczeń wpływają przede wszystkim na stan serca i układu krążenia. Pomagają utrzymać wagę, dotleniają organizm oraz mogą korzystnie wpłynąć na nastrój. 

W kontekście choroby hemoroidalnej poprawa krążenia na skutek aktywności fizycznej będzie widoczna w lepszej kondycji naczyń, co wpłynie również na tempo opróżniania guzków krwawniczych z krwi i zmniejszy jej zaleganie, znacząco ograniczając dolegliwości bólowe.

Już codzienny spacer może przynieść liczne korzyści. Nie tylko wpłynie na poprawę natlenienia i ukrwienia tkanek, ale przyczyni się również do zmniejszenia stresu i wynikającego z niego napięcia mięśniowego, które także nie pozostaje bez wpływu na występujące symptomy. 

Spacer, to jednak nie wszystko. Można również skorzystać z dobrodziejstwa płynącego z innych form aktywności^[3].

Joga

Sesje jogi działają rozluźniająco i rozciągająco. Połączone z odpowiednimi technikami oddechowymi gwarantują pełne rozluźnienie zarówno fizyczne, jak i emocjonalne. Jogowe asany mają wpływ na poprawę krążenia oraz elastyczność całego ciała.

Istnieją pewne konkretne pozycje, które mogą przynieść ulgę w chorobie hemoroidalnej^[4]:

• Balasana (pozycja dziecka) – poprawia krążenie w okolicy odbytu i ma działanie łagodzące zaparcia. Wystarczy 5 minut dwa razy dziennie by odczuć różnicę,
• Pavanamuktasana (pozycja łagodząca wiatr) – ta asana wpływa korzystnie na procesy trawienne oraz sprzyja uwalnianiu nadmiernych gazów z układu pokarmowego. Pozycja może wydawać się skomplikowana, dlatego z początku wystarczy jedna minuta dziennie,
• Baddha Konasana (pozycja związanego kąta) – ta prosta poza, którą można wykonywać nawet podczas oglądania telewizji, wzmacnia wewnętrzną stronę ud i okolic pachwin, dodatkowo wspierając trawienie i ograniczając dolegliwości brzuszne,
• Viparita Karani (pozycja z nogami do góry) – uzyskana dzięki tej asanie poprawa krążenia w naczyniach okolicy odbytu pomaga zmniejszyć ból wynikający z żylaków odbytu. Ważne jest, by pozostać w pozycji co najmniej 15 minut.

Techniki oddechowe stosowane podczas ćwiczeń jogi pozwalają nie tylko na głębokie dotlenienie tkanek, ale wspierają również proces rozluźniania mięśni i relaksację. Jedną z takich technik jest Pranajama, polegająca na głębokich wdechach przez nos i powolnym wydychaniu powietrza ustami.

Pływanie i ćwiczenia w wodzie

Zanurzenie ciała w wodzie sprawia, że zostaje ono niejako pozbawione ciężaru. Opór wody zmniejsza obciążenie układu szkieletowego i kręgosłupa, przez co ćwiczenia w wodzie są mniej kontuzyjne niż klasyczne ćwiczenia aerobowe. 

Jednocześnie konieczność pokonania oporu wody podczas ruchu sprawia, że ta forma aktywności pozwala spalić kalorie i zmusić układ sercowo-naczyniowy do wytężonej pracy.

Popularny aqua aerobik ma wszystkie zalety treningu aerobowego, a mniejsze obciążenie kośćca sprawia, że to idealna forma zajęć dla osób w każdym wieku i kondycji.

Ćwiczenia aerobowe

Jogging, marszobieg, nordic walking, aerobik czy zumba to ćwiczenia aerobowe, które wspaniale wpływają na kondycję serca i układu krwionośnego. Nie tylko poprawiają ukrwienie tkanek i ogólne krążenie (również w naczyniach okolic odbytu), ale także pozwalają wzmocnić ściany naczyń, co jest kluczowe dla zapobiegania nawrotom hemoroidów^[5].

Ćwiczenia mięśni dna miednicy

Najpopularniejszymi ćwiczeniami MDM są te mięśni Kegla, często stosowane w profilaktyce nietrzymania moczu. Jednak ten rodzaj aktywności wspiera nie tylko same mięśnie kegla, ale wszystkie mięśnie znajdujące się w dolnej części miednicy – w tym zwieracz odbytu^[6]. 

Wzmocnienie tych partii mięśniowych pozwala utrzymać dobrą kondycję zwieraczy, co może wpłynąć na złagodzenie objawów już istniejących hemoroidów, ale również zmniejszy ryzyko nawrotu choroby.

Podczas ćwiczeń osoby cierpiące na żylaki odbytu muszą pamiętać o odpowiednim dobraniu natężenia aktywności do własnych możliwości. Zbyt duże obciążenia i intensywność wysiłku fizycznego może powodować wzrost dolegliwości.

Dlatego należy przede wszystkim słuchać swojego ciała. Warto zaopatrzyć się w środek pozwalający ograniczyć dyskomfort i leczący uszkodzone naczynia żylne w obrębie hemoroidów. Takim preparatem jest np. lek Procto-Glyvenol® krem doodbytniczy lub czopki. Oba leki dzięki zawartości lidokainy miejscowo znieczulają, a drugi składnik, tribenozyd, wpływa lecząco na objawy hemoroidów,  takie jak krwawienie i obrzęk.

Jakich ćwiczeń unikać przy hemoroidach?

Chociaż aktywność fizyczna może wpłynąć kojąco na dyskomfort wywołany obecnością żylaków odbytu, trzeba pamiętać, że są również takie dyscypliny sportowe, które mogą zaostrzyć problem.

Zaliczają się do nich głównie takie sporty, w których dochodzi do zwiększenia ucisku na okolicę odbytu w związku z siedzeniem na twardym podłożu (jeździectwo, jazda na rowerze, sporty motorowe).

W fazie zaostrzenia choroby hemoroidalnej najlepiej zrobić sobie przerwę od takich aktywności. 

Warto wiedzieć, że sporty siłowe również mogą nasilić objawy żylaków odbytu. Należą do nich: podnoszenie ciężarów, kalistenika, zajęcia na siłowni. 

Podczas wykonywania tych ćwiczeń często należy mocno napisać ciało, w tym także mięśnie brzucha, pośladków i odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Prowadzi to do zwiększenia ciśnienia w naczyniach okolicy odbytu i może powodować zaostrzenie dolegliwości związanych z guzkami krwawniczymi.

Artykuł zawiera informacje na temat:

• Leków dostępnych bez recepty:

Nazwa produktu leczniczego: (A) Procto-Glyvenol, 400 mg + 40 mg, czopki. (B) Procto-Glyvenol, (50 mg + 20 mg)/g, krem doodbytniczy. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: (A) Tribenozyd (Tribenosidum), lidokaina (Lidocainum). (B) Tribenozyd (Tribenosidum), lidokainy chlorowodorek (Lidocaini hydrochloridum). Dawkasubstancji czynnej: (A)1 czopek zawiera 400 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 40 mg lidokainy (Lidocainum). (B) 1 g kremu doodbytniczego zawiera 50 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 20 mg lidokainy chlorowodorku (Lidocaini hydrochloridum). Postać farmaceutyczna: (A) Czopki. Żółtawobiałe, stożkowatego kształtu czopki, jednolite, bez pęknięć, lekko tłuste, niemiękkie. (B) Krem doodbytniczy. Biały, jednorodny krem o słabym, charakterystycznym zapachu. Wskazania do stosowania: (A, B)Miejscowe leczenie zewnętrznych i wewnętrznych hemoroidów. Podmiot odpowiedzialny: (A, B)Recordati Ireland Ltd., Raheens East, Ringaskiddy, Co. Cork, Irlandia.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

PL-PROCTG-0061

Bibliografia:

1. JABŁOŃSKI, Mateusz. Żylaki odbytu–możliwości terapeutyczne. Lek w Polsce, 2024, vol. 397, no 6, p. 27-33.
2. KARIM, Jalina, ABDULLAH, Alif Asyraf Arispa, ROSLAN, Nur Shafizah, et al. A case control study on physical activity and body mass index associated with hemorrhoids. Jurnal Ners, 2019, vol. 14, no 3, p. 121.
3. https://orangecountyhemorrhoidclinic.com/best-and-worst-exercises-for-hemorrhoids/ dostęp 14.01.2025
4. SUKUMAR, Bargale Sushant, TRIPATHY, T. B., RAKSHITH, K. R., et al. Management of Haemorrhoids (Arsha) with Yogic Life Style. Journal of Ayurveda and Integrated Medical Sciences, 2017, vol. 2, no 05, p. 126-132.
5. MULAK, Agata. Zaparcie oporne na leczenie—jak rozpoznać i leczyć?. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 2018, vol. 10, no 3, p. 81-92.
6. MISIUREWICZ-GABI, Agata. Chorobie hemoroidalnej można zapobiec. Kurier Medyczny, vol. 2024, no 8.
7. Kołodziejczak M., Obcowska A. Leczenie choroby hemoroidalnej u kobiet w ciąży i okresie okołoporodowym. Ginekologia Praktyczna 2010;2(105):8-11.