Indica vs. Sativa – różnice w zastosowaniu medycznym i działaniu terapeutycznym

W medycznej marihuanie wyróżnia się różne typy botaniczne konopi, które mogą różnić się składem kannabinoidów i terpenów. Tradycyjne rozróżnienie na Cannabis indica, Cannabis sativa i Cannabis ruderalis ma znaczenie głównie botaniczne, choć może wpływać na profile chemiczne preparatów. W Polsce lekarz wybiera odpowiedni preparat na podstawie zawartości konkretnych kannabinoidów, a nie tradycyjnej klasyfikacji botanicznej.

Klasyfikacja botaniczna konopi

Botanicznie konopie dzielą się na różne odmiany, które historycznie klasyfikowano jako Cannabis indica i Cannabis sativa. Różnice morfologiczne między tymi typami obejmują wielkość rośliny, kształt liści oraz czas dojrzewania. Cannabis indica charakteryzuje się zazwyczaj niższym wzrostem i szerszymi liśćmi, podczas gdy Cannabis sativa jest wyższa z węższymi liśćmi.

Cannabis ruderalis to trzeci typ botaniczny, pochodzący z regionów o trudnych warunkach klimatycznych, charakteryzujący się automatycznym kwitnieniem niezależnie od fotoperiodu. Współczesne preparaty medyczne są często hybrydami różnych typów botanicznych, co może wpływać na ich skład chemiczny i właściwości farmakologiczne.

Składniki aktywne i ich zróżnicowanie

Preparaty medycznej marihuany zawierają różne kannabinoidy, głównie THC i CBD, oraz terpeny, które mogą wpływać na działanie farmakologiczne. Zawartość poszczególnych składników może się różnić w zależności od odmiany, warunków uprawy i metod przetwarzania. THC może wywoływać działania psychoaktywne oraz potencjalne efekty przeciwbólowe, podczas gdy CBD nie powoduje odurzenia.

Terpeny to związki aromatyczne, które mogą modulować działanie kannabinoidów poprzez tzw. efekt entourage. Najczęściej występujące terpeny to myrcen, limonen, pinen i linalol, z których każdy może mieć różne właściwości farmakologiczne. Interakcje między kannabinoidami a terpenami nie są w pełni poznane i wymagają dalszych badań.

Znaczenie składu chemicznego w terapii

W praktyce medycznej kluczowe znaczenie ma skład chemiczny preparatu, szczególnie proporcje THC do CBD, a nie tradycyjna klasyfikacja botaniczna. Preparaty o wysokiej zawartości CBD i niskiej THC mogą być rozważane w leczeniu niektórych form padaczki czy stanów lękowych. Preparaty z wyższą zawartością THC mogą znajdować zastosowanie w leczeniu bólu czy stymulacji apetytu.

Lekarz dobiera preparat na podstawie indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając jego stan zdrowia, dotychczasowe leczenie i potencjalne przeciwwskazania. Standardowe klasyfikacje botaniczne nie determinują automatycznie działania terapeutycznego, ponieważ skład chemiczny może się znacznie różnić nawet w obrębie tej samej kategorii botanicznej.

Preparaty o dominacji CBD

Preparaty zawierające głównie CBD z minimalną zawartością THC mogą być rozważane w przypadkach, gdzie chce się uniknąć działań psychoaktywnych. Takie preparaty są często stosowane w pediatrii, szczególnie w leczeniu niektórych form padaczki lekoopornej. CBD może również znajdować zastosowanie w terapii wspomagającej niektórych zaburzeń lękowych.

Działanie preparatów CBD może być wspierane przez obecność terpenów, które mogą modulować ich farmakologię. Myrcen może wykazywać właściwości uspokajające, podczas gdy limonen może wpływać na nastrój. Jednak większość interakcji między terpenami a kannabinoidami wymaga dalszych badań klinicznych.

Preparaty zawierające THC

Preparaty z wyższą zawartością THC mogą być rozważane w leczeniu przewlekłego bólu, gdy inne metody leczenia okazują się nieskuteczne. THC może również wpływać na stymulację apetytu u pacjentów z anoreksją nowotworową lub zespołem wyniszczenia. Działania psychoaktywne THC mogą ograniczać jego zastosowanie u niektórych pacjentów.

Preparaty THC wymagają szczególnie ostrożnego dawkowania i stałego nadzoru medycznego ze względu na możliwe działania niepożądane. Pacjenci stosujący takie preparaty nie mogą prowadzić pojazdów ani wykonywać prac wymagających pełnej sprawności psychofizycznej.

Preparaty hybrydowe

Współczesne preparaty medyczne często zawierają zrównoważone proporcje różnych kannabinoidów, co może oferować szersze spektrum działania terapeutycznego. Preparaty z proporcjami THC:CBD 1:1 mogą łączyć potencjalne korzyści obu składników przy zmniejszeniu niektórych działań niepożądanych.

Hybrydowe profile kannabinoidowe pozwalają na bardziej precyzyjne dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Lekarz może modyfikować proporcje składników w zależności od odpowiedzi pacjenta na leczenie i występowania działań niepożądanych.

Zastosowanie w konkretnych schorzeniach

W leczeniu przewlekłego bólu mogą być rozważane preparaty o różnych profilach kannabinoidowych, w zależności od rodzaju i nasilenia bólu oraz tolerancji pacjenta na poszczególne składniki. Preparaty CBD mogą być opcją dla pacjentów preferujących unikanie działań psychoaktywnych.

W przypadku zaburzeń snu mogą być rozważane preparaty zawierające terpeny o potencjalnych właściwościach uspokajających, takie jak myrcen czy linalol. Jednak dowody naukowe dotyczące skuteczności terpenów w leczeniu bezsenności są ograniczone.

W terapii niektórych zaburzeń nastroju preparaty o różnych profilach chemicznych mogą być rozważane jako terapia wspomagająca, zawsze pod ścisłym nadzorem psychiatry. Wybór konkretnego preparatu zależy od indywidualnej oceny korzyści i ryzyka.

Ograniczenia klasyfikacji tradycyjnej

Tradycyjne podziały na indica, sativa i ruderalis mają ograniczone znaczenie praktyczne w medycynie, ponieważ skład chemiczny preparatów może się znacznie różnić niezależnie od klasyfikacji botanicznej. Współczesne metody analizy chemicznej pozwalają na precyzyjne określenie zawartości poszczególnych kannabinoidów i terpenów.

W praktyce klinicznej istotniejsze jest oznaczenie konkretnych stężeń THC, CBD i innych składników aktywnych niż przypisanie do tradycyjnych kategorii botanicznych. Pacjenci powinni być informowani o składzie chemicznym preparatu, a nie o jego klasyfikacji botanicznej.

 

Regulacje prawne w Polsce

W Polsce wszystkie preparaty medycznej marihuany muszą spełniać standardy Farmakopei Europejskiej i być dostępne wyłącznie na receptę lekarską. Lekarz nie przepisuje konkretnych "odmian" w rozumieniu botanicznym, ale preparaty o określonych stężeniach kannabinoidów.

Klasyfikacje używane przez producentów mają znaczenie handlowe, ale w praktyce medycznej liczy się jedynie skład chemiczny preparatu potwierdzony analizami laboratoryjnymi. Pacjenci powinni koncentrować się na informacjach o zawartości THC, CBD i innych składników aktywnych.

Informacja prawna: Artykuł ma charakter edukacyjny i dotyczy aspektów botanicznych i farmakologicznych konopi. Nie stanowi porady medycznej. Wszystkie decyzje dotyczące leczenia należą wyłącznie do wykwalifikowanego lekarza. Informacje aktualne na lipiec 2025 roku.


Artykuł powstał przy współpracy z https://drweed.pl/