Czy zimne powietrze wpływa na zdrowie układu oddechowego?

Zimą często zdarzają się infekcje dróg oddechowych, przez co wiele osób łączy je bezpośrednio z panującą w tym okresie niską temperaturą. Czy zimne powietrze rzeczywiście szkodzi naszym płucom? Jak mroźna aura oddziałuje na nasz układ oddechowy?

 

Wpływ zimnego powietrza na układ oddechowy

Wdychanie zimnego powietrza może powodować zwężenie dróg oddechowych. Gwałtowne ochłodzenie błony śluzowej oskrzeli prowadzi do odruchowego skurczu mięśni gładkich, co objawia się uczuciem duszności, świszczącym oddechem i kaszlem. Jest to szczególnie odczuwalne dla chorych cierpiących na schorzenia przewlekłe, takie jak astma – w przypadku osób zdrowych zimne powietrze rzadko wywołuje taki efekt.

Znacznie powszechniej występującym problemem jest negatywny wpływ zimowej aury na kondycję błon śluzowych układu oddechowego. Zarówno mroźne, jak i ciepłe, lecz wysuszone ogrzewaniem powietrze przyczynia się do ich wysychania, co osłabia barierę ochronną organizmu przed drobnoustrojami i zwiększa podatność na infekcje przenoszone drogą kropelkową^[1].

 

Jak chronić drogi oddechowe przed negatywnym wpływem zimnego powietrza?

Skoro zimne powietrze faktycznie wpływa negatywnie na kondycję układu oddechowego, warto dobrze o nią dbać w zimowych miesiącach. Przede wszystkim najlepiej jest oddychać przez nos, który zatrzymuje zanieczyszczenia i ogrzewa powietrze przed dostaniem się do płuc. Oddychanie przez usta powoduje bezpośrednie narażenie gardła i oskrzeli na zimno oraz suche powietrze, co zwiększa ryzyko podrażnień i infekcji.

Żeby dodatkowo chronić drogi oddechowe przed zimnym powietrzem, warto osłaniać usta i nos szalikiem lub specjalną maską antysmogową. Pomaga to nawilżyć i ogrzać wdychane powietrze, co zmniejsza ryzyko podrażnień. W przypadku suchości odczuwanej w nosie lub ustach można zastosować dostępne w aptekach środki nawilżające np. aerozole zawierające wodę morską lub tabletki do ssania na bazie porostu islandzkiego.

 

Zapalenie zatok – jedna z najczęstszych zimowych infekcji

Ostre zapalenia nosa i zatok przynosowych to powszechnie występująca choroba, zwłaszcza w sezonie zimowym. Jej objawy to:

• ból głowy i twarzy,
• upośledzenie węchu,
• blokada nosa,
• katar – cieknący lub spływający po tylnej ścianie gardła,
• ucisk i ból twarzy,
• gorączka,
• złe samopoczucie.

Większość z tych symptomów wywołana jest przez zalegającą w zatokach gęstą wydzielinę. Jej konsystencja nie tylko utrudnia oddychanie, ale też upośledza prawidłową pracę dróg oddechowych. Żeby je oczyścić, można zastosować ziołowy lek na zatoki na bazie olejków eterycznych:

• eukaliptusowego,
• mirtowego,
• pomarańczowego,
• cytrynowego.

Zawarte w nich substancje aktywne pobudzają produkcję rzadkiej wydzieliny, która upłynnia śluz zatokowy i ułatwia jego usuwanie. Dodatkowo olejki pobudzają ruchy rzęsek na nabłonku dróg oddechowych, które dotychczas oblepione kleistym śluzem nie mogły go efektywnie transportować na zewnątrz. To sprawia, że doustne leki zawierające olejki eteryczne mogą wspomagać organizm w walce z infekcją i skracać czas jej trwania^[2].

Często słyszymy, że „przewianie” czy chodzenie bez czapki zimą powoduje choroby. W rzeczywistości samo zimne powietrze nie jest bezpośrednią przyczyną przeziębienia – infekcje wywołują wirusy i bakterie. Jednak niska temperatura osłabia mechanizmy obronne organizmu i może zwiększać podatność na zakażenia.

^[1] Krenke, R., Chorostowska-Wynimko, J., Dąbrowska, M., Bieńkowski, P., Arcimowicz, M.,  & Grabczak, E. et al. (2018). Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ, 4(6), 425-452.

^[2] Nurzyńska-Wierdak, R. (2015). Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 25(1): 1-19.