Diagnostyka i leczenie żylaków kończyn dolnych

Żylaki kończyn dolnych powstają w wyniku zaburzeń w funkcjonowaniu zastawek żylnych. Podstawową funkcją żył jest odprowadzanie krwi do serca, większe żyły posiadają zastawki, które kierują prąd krwi we właściwą stronę i zapobiegają jej cofaniu się. W sytuacji, gdy jedna lub kilka zastawek ulega uszkodzeniu, krew gromadzi się w żyle pod zwiększonym ciśnieniem, doprowadzając do jej nadmiernego poszerzenia, wydłużenia i poskręcania. Zastój krwi powoduje ból, uczucie zmęczenia nóg, obrzęki. Czasem pojawia się uczucie pieczenia, swędzenia, bolesne kurcze mięśni i ciężkość nóg. Leczenie żylaków czyli schorzenia naczyniowego konieczne jest ze wskazań medycznych, chociaż  wielu pacjentów nadal uważa, że jest to problem tylko estetyczny.

 

Czy choroby żył dotyczą w jednakowym stopniu kobiet i mężczyzn?

Żylaki częściej występują u kobiet niż u mężczyzn, a powodem tych problemów są  dodatkowe czynniki ryzyka spowodowane ciążą oraz wahaniem poziomu estrogenów. Kobiety mają szczególną predyspozycję do tworzenia się żył siatkowatych, często pokrywających skórę całych nóg nadając jej „marmurkowaty” charakter. W większości przypadków niewinnie wyglądające zmiany, często dają najbardziej nasilone objawy subiektywne. „Pajaczki żylne” mogą być związane z grą hormonalną organizmu oraz z ciążą i menstruacją. Współistniejące często żyły siatkowate, położone głębiej pod skórą, często powodują dyskomfort. Żyły siatkowate są też nazywane „feeder veins” czy inaczej żyłami zasilającymi. U wiele kobiet występuje kombinacja obu zmian, tj żylaki i pajączki żylne.  Kobiety często szukają pomocy specjalisty nie tylko ze względów kosmetycznych, ale również z powodu bólów i obrzęku nóg. Pojawienie się pajączków skórnych jest często pierwszym objawem rozpoczynającej się niewydolności żylnej kończyn dolnych, której nie powinniśmy lekceważyć.

Patofizjologia rozwoju żylaków u mężczyzn przebiega podobnie jak u kobiet, ale zamiast żył siatkowatych w większości przypadków mamy do czynienia z niewydolnością krótkich bocznic żylnych i głównych pni żył powierzchownych. U mężczyzn leczenie tych zmian jest nieco inne niż u kobiet. Niestety panowie cierpiący na żylaki kończyn dolnych często problem bagatelizują i nie zgłaszają się do lekarza, niesłusznie myśląc, że jest to wyłącznie defekt kosmetyczny. Warto jednak pamiętać, że żylaki to choroba, która postępuje i w konsekwencji może powodować owrzodzenia, zapalenie tkanki podskórnej, zakrzepicę i inne powikłania.

Z problemem żylaków kończyn dolnych do gabinetów lekarskich przychodzą przede wszystkim kobiety, dzieje się tak  dlatego, że po pierwsze żylaki kończyn dolnych częściej spotykane są u kobiet niż u mężczyzn, po drugie kobiety bardziej dbają o swoje zdrowie.

 

Jak mogę uzyskać pomoc w swoich problemach z żyłami?

Leczeniem żylaków zajmują się przede wszystkim lekarze flebolodzy lub chirurdzy naczyniowi. Flebolog to lekarz specjalizujący się w diagnostyce i leczeniu chorób żył, w tym żylaków. Chirurdzy naczyniowi, oprócz leczenia operacyjnego,  zajmują się również diagnozowaniem i leczeniem chorób naczyń krwionośnych, w tym żylaków. W niektórych przypadkach, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i wybranej metody leczenia, może być konieczna konsultacja z lekarzem innej specjalizacji, np. angiologiem.

Wizyty u lekarza flebologa nie trzeba się obawiać. Podczas pierwszej wizyty lekarz  zbada pacjenta i odpowie na wszystkie nurtujące go pytania. Następnie oceni niewydolność żylną przy pomocy nieinwazyjnego badania USG-doppler i  zaproponuje  pacjentowi najlepszą metodę  leczenia żylaków dostosowaną do stopnia zaawansowania choroby. Istnieje wiele metod leczenia żylaków, chociaż w przeszłości  w przypadku znacznych zmian zalecano pacjentom zabieg chirurgiczny, który polegał na usunięciu niewydolnych pni żylnych i żylaków na sali operacyjnej, ale chirurgiczne usuwanie żylaków nie zawsze jest dobrym wyjściem. Usunięcie niewydolnej żyły często nie jest procedurą jednorazową, ponieważ nowe żylaki mogą się pojawić w nowych miejscach już po operacji, a ponownego zabiegu operacyjnego nie akceptuje  wielu pacjentów. Istnieje możliwość ambulatoryjnego leczenia żylaków za pomocą  małoinwazyjnych metod, które stają się standardem leczenia. Kluczem jest odpowiednio opracowana procedura postępowania i użycie zaawansowanych technik diagnostyki i leczenia.  Końcowy efekt terapeutyczny osiąga się za pomocą odpowiedniego planu terapii, dlatego znajomość problemów żylnych, wsparta odpowiednim doświadczeniem i praktyką powinna być głównym kryterium wyboru właściwego specjalisty.

 

Metody leczenia żylaków

Leczenie żylaków kończyn dolnych obejmuje metody zachowawcze, małoinwazyjne i chirurgiczne.  Do metod zachowawczych należą kompresjoterapia i farmakoterapia. Małoinwazyjne zabiegi to skleroterapia, laseroterapia, leczenie parą wodną, falami radiowymi, mikrofalą, klejenie żylaków, czy metoda mechaniczno-chemicznej ablacji. W cięższych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne, takie jak stripping żył. Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania niewydolności żylnej i indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Aktualnie uważa się, że w większości przypadków w celu osiągnięcia jak najlepszych efektów leczenia żylaków należy zastosować leczenie hybrydowe, które polega na łączeniu kilku metod terapeutycznych u jednego pacjenta: np. techniki ablacyjne często uzupełniane są skleroterapią lub zabiegami z zakresu minifleboktomi. Zastosowanie leczenia hybrydowego pozwala  na kompleksowe usunięcie zarówno głównych pni żylnych, jak i mniejszych żylaków czy "pajączków. Mimo to filarem sukcesu terapeutycznego pozostaje niezmiennie prawidłowo przeprowadzony proces diagnostyczny, ocena i kwalifikacja do leczenia przez doświadczonego flebologa.

Obecnie, zgodnie z najnowszymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej, małoinwazyjne zabiegi wewnątrzżylne (z uzupełniającą miniflebektomią lub bez) uznaje się za standard leczenia niewydolności żylnej. Zaleca się przeprowadzać je w warunkach ambulatoryjnych, w odpowiednio wyposażonej sali zabiegowej.

Metody małoinwazyjną stanowią doskonałą alternatywę dla klasycznej chirurgii w leczeniu niewydolności żylnej,  redukują ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych i skracają czas rekonwalescencji. Po każdej sesji zabiegowej pacjent po krótkim czasie może wrócić do normalnej aktywności.

Wyniki badań wskazują, że zabiegi wewnątrzżylne są postępowaniem bezpiecznym i skutecznym, pozwalającym opracować kompleksową strategię leczenia zarówno niewydolności głównych pni żylnych, jak i żył dopływowych.

 

Jak często zdarzają się nawroty żylaków?

W przypadku przewlekłych problemów z żyłami, szanse na nawrót choroby są uzależnione od kilku czynników: przestrzeganie protokołu leczenia, właściwa wtórna profilaktyka przeciwżylakowa, sposób życia, stosowanie diety bogatobłonnikowej, unikanie nadwagi oraz ograniczenie stosowania leków hormonalych tylko do niezbędnych wskazań. Wielu pacjentów nie stosuje się do zaleceń lub przerywa leczenie zbyt wcześnie, co jest głównym źródłem nawrotów niewydolności żylnej.