Tętniak mózgu – co to jest i jak go rozpoznać?

Tętniak mózgu, nazywany również tętniakiem wewnątrzczaszkowym albo tętniakiem naczyń mózgowych, jest nieprawidłową zmianą w obrębie tętnic zlokalizowanych w mózgowiu. W przypadku pęknięcia tętniak stanowi poważne zagrożenie zdrowia, a nawet życia danego pacjenta. Czym dokładnie jest tętniak, jak rozpoznać pewne sygnały, które wysyła organizm i jakie są objawy pęknięcia tętniaka? Omawiamy.

Co to jest tętniak i dlaczego powstaje?

Mianem tętniaka mózgu określa się chorobę tętnic mózgu, w której jedna z warstw budujących tętnicę ulega osłabieniu. Pod wpływem przepływającej pod ciśnieniem krwi w tętnicy tworzy się uwypuklenie, które z czasem może się powiększać i w konsekwencji pęknąć. Pęknięcie tętniaka doprowadza do krwotoku wewnątrzczaszkowego, a ten może mieć naprawdę poważne konsekwencje dla zdrowia i życia danej osoby.

Do końca nie wiadomo, jakie są przyczyny powstawania tętniaków. Najczęściej wśród powodów wymienia się miażdżycę i nadciśnienie tętnicze lub wrodzone nieprawidłowości, jeśli chodzi o budowę ścian tętnic. Tendencja do powstawania tętniaków może być również dziedziczna. Tętniaki mózgu tworzą się przez dłuższy czas, dlatego najczęściej wykrywa się je u osób w okolicach 40-60 roku życia. To, jak często się zdarzają, trudno ustalić jednoznacznie – szacuje się, że występują u 0,2-7,9% populacji. 

Czy tętniak może dawać objawy przed pęknięciem?

Tętniaki najczęściej wykrywa się dopiero w momencie pęknięcia. Jeśli tętniak zostanie wykryty wcześniej, można go zoperować, ale takie przypadki należą do rzadkości, gdyż zazwyczaj tętniaki mózgu nie dają żadnych objawów. Zdarza się jednak, że tętniak mózgu będzie uciskać na sąsiednie struktury, a tym samym dawać objawy podobne do guza mózgu. Warto zatem zwracać uwagę na pewne sygnały, które mogą być alarmujące i wymagają wizyty u specjalisty. Należą do nich:

• bóle głowy;


• poszerzenie źrenicy ocznej i zaburzenia widzenia;


• różne deficyty neurologiczne – problemy z pamięcią, upośledzenie koordynacji, równowagi, paraliż, drętwienie kończyn.

Z takimi objawami warto zgłosić się do lekarza specjalisty, który przeprowadzi z pacjentem wywiad i skieruje go do dalszej diagnostyki. Tętniaki zazwyczaj wykrywa się po przeprowadzeniu odpowiedniego badania obrazowego. 

Zdarza się również, że ściany tętnicy ulegają osłabieniu w wyniku urazu głowy, a to może doprowadzić do pęknięcia tętniaka, dlatego zawsze po upadkach, wypadkach komunikacyjnych i urazach czaszki należy się zgłosić do specjalisty. Neurochirurg w Łodzi w szpitalu Salve może w takich sytuacjach nawet uratować pacjentowi życie.

Co zrobić w przypadku pęknięcia tętniaka?

Tętniaki pękają w różnych momentach. Poza tym, że może to mieć miejsce po urazach, dzieje się to także w silnych sytuacjach stresowych, w wyniku intensywnego wysiłku czy podczas aktów seksualnych. Pęknięcie tętniaka daje bardzo specyficzne objawy, których nie wolno bagatelizować. Należą do nich:

• bardzo silny ból głowy, niejednokrotnie określany przez pacjentów jako najgorszy w życiu;


• światłowstręt;


• uczucie sztywności karku;


• zaburzenia mowy;


• nudności i wymioty;


• niekiedy również utrata przytomności.

W przypadku wystąpienia tych objawów należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, gdyż pęknięcie tętniaka jest stanem zagrożenia zdrowia lub życia. W oczekiwaniu na przyjazd ratowników medycznych pacjent powinien leżeć – w takiej sytuacji ruchy mogą doprowadzić do jeszcze intensywniejszego krwotoku.

Czy profilaktyka tętniaków mózgu jest możliwa?

Zazwyczaj nie da się zapobiec tętniakom mózgu, gdyż mogą być one wywołane przez różne czynniki. Jednak osoby obciążone genetycznie powinny wykonywać regularne badania obrazowe. W profilaktyce tętniaka może pomóc również prowadzenie zdrowego stylu życia, dbanie o serce oraz układ krążenia.