Suplementacja witaminy D zimą - u kogo jest wskazania?

Witamina D jest niezwykle ważną substancją dla funkcjonowania organizmu. Bierze udział w wielu przemianach i procesach, a jej niedobór może być naprawdę dotkliwy. Objawia się on między innymi uczuciem ciągłego zmęczenia i rozdrażnienia, pogorszeniem stanu skóry, włosów i paznokci, problemami z zasypianiem i utrzymaniem prawidłowego rytmu dobowego, a także bólami kości czy predyspozycją do występowania siniaków. Niedobór witaminy D jest szczególnie groźny zimą, ponieważ może wpływać na osłabienie odporności oraz na zwiększenie tendencji do zapadania na depresję sezonową.

Witamina D jest niezwykle ważną substancją dla funkcjonowania organizmu. Bierze udział w wielu przemianach i procesach, a jej niedobór może być naprawdę dotkliwy. Objawia się on między innymi uczuciem ciągłego zmęczenia i rozdrażnienia, pogorszeniem stanu skóry, włosów i paznokci, problemami z zasypianiem i utrzymaniem prawidłowego rytmu dobowego, a także bólami kości czy predyspozycją do występowania siniaków. Niedobór witaminy D jest szczególnie groźny zimą, ponieważ może wpływać na osłabienie odporności oraz na zwiększenie tendencji do zapadania na depresję sezonową. Jak ustrzec się przed niedoborem witaminy D w miesiącach jesiennych i zimowych? W jakich dawkach należy ją suplementować i czy przed rozpoczęciem suplementacji trzeba wykonać badania krwi? Sprawdź najważniejsze informacje o witaminie D oraz o jej źródłach i roli w organizmie!

Witamina D - właściwości i rola w organizmie. Skąd bierze się witamina D?

Tak, jak zostało to wspomniane powyżej, witamina D jest substancją spełniającą wiele ważnych funkcji w organizmie. Można wśród nich wyróżnić:

• umożliwienie prawidłowego wchłaniania wapnia i fosforu, co jest niezbędne dla utrzymania zdrowia zębów oraz kości;
• działanie ochronne i regenerujące na komórki układu nerwowego;
• stymulację układu odpornościowego;
• wsparcie gospodarki węglowodanowej oraz cholesterolowej;
• wsparcie funkcji rozrodczych organizmu u kobiet i u mężczyzn;
• regulację rytmu dobowego (zasypiania i wybudzania się o odpowiednich porach).

Oczywiście wymienione powyżej funkcje witaminy D to tylko niektóre z jej wielu ról. Aby jednak substancja ta mogła wykazywać swoje działanie w pełni, musi być obecna w organizmie w odpowiednim stężeniu. Około 20% dziennego zapotrzebowania (choć w praktyce jest to zwykle mniejszy udział) pokrywa dieta, bogata w grzyby, tłuste ryby, jajka, żółty ser czy mleko krowie (są to najbogatsze źródła witaminy D, mogące znaleźć się w jadłospisie). Resztę zapotrzebowania - około 80% - powinna pokrywać ekspozycja na promieniowanie słoneczne, dzięki której omawiana witamina jest syntetyzowana w skórze. Niestety, w miesiącach jesiennych i zimowych, w polskiej szerokości geograficznej, nie możemy spełnić tych właśnie warunków w praktyce. Stąd biorą się konkretne zalecenia co do suplementacji.

Suplementacja witaminy D zimą u dzieci i dorosłych - wytyczne

Jeszcze do niedawna ogólne zalecenia dotyczące suplementacji witaminy D obejmowały ustandaryzowaną dawkę 2000 jednostek, podawaną osobom dorosłym codziennie w miesiącach jesiennych i zimowych. Obecnie jednak przed rozpoczęciem przyjmowania suplementu zaleca się wykonanie badań krwi, by oznaczyć poziom witaminy D w organizmie (optymalny poziom u zdrowej, dorosłej osoby kształtuje pomiędzy 30 a 50 ng/ml). Wszystko po to, by określić właściwą dawkę suplementu dla danego pacjenta.

Niemniej, uogólnione zalecenia co do suplementacji witaminy D w miesiącach zimowych (przy braku ekspozycji odsłoniętej skóry na promieniowanie słoneczne) wyglądają następująco:

• dzieci od 1 do 3 roku życia - 600 IU/dobę
• dzieci od 3 do 10 roku życia - od 600 do 1000 IU/dobę;
• dzieci i młodzież od 11 do 18 roku życia oraz dorośli - od 1000 do 2000 IU/dobę (w zależności od niedoborów zaobserwowanych w badaniach, wagi pacjenta i innych czynników).

Pamiętajmy, że wymienione powyżej zakresy i dawkowanie dotyczą zdrowych osób. Inne dawki dobiera się u pacjentów cierpiących na choroby towarzyszące - w tym choroby metaboliczne, u kobiet w ciąży czy osób z nadwagą i otyłością. W praktyce oznacza to, że dawkowanie witaminy D w miesiącach zimowych należy skonsultować z lekarzem, po oznaczeniu poziomu tej witaminy w badaniach krwi.

Źródła:

1. Dr n. Med. D. Wnęk, Witamina D - jaka dawka jest bezpieczna? [w:] Medycyna Praktyczna, 31.03.2023
2. Dr n. Med. A. Sut, Witamina D - jak działa, kiedy ją suplementować? W czym znajduje się witamina D? [w:] Poradnik Internetowej Apteki Olmed, aptekaolmed.pl, dostęp: 01.12.2023
3. dr hab. n. med. E. Marcinowska-Suchowierska, prof. nadzw. dr hab. n. med. P. Płudowski, Niedobory witaminy D u osób dorosłych [w:] Medycyna po Dyplomie 10/2018