Masz torbiel na nerce? Zobacz, co robić!

Torbiele nerek to inaczej zmiany w obrębie miąższu nerki wypełnione płynem, przypominające swoim wyglądem pęcherzyki, ich częstość występowanie rośnie wraz z wiekiem, szacuje się, że problem dotyczy około 30% dorosłych, a część z nich nie wie, że ma torbiele. Zwykle torbiele są pojedyncze, występują w jednej nerce, średnicy kilku milimetrów i są wykrywane podczas rutynowego badania USG. Mogą być jednak także objawem poważniejszych chorób, zwłaszcza gdy jest ich wiele i są dużych rozmiarów. Torbiele nerek mogą być wrodzone, uwarunkowane genetycznie, lub nabyte (częściej występują u: starszych mężczyzn, chorych na nadciśnienie tętnicze oraz u osób w trakcie dializoterapii)

Torbiel na nerce – czy to groźne?

Torbiele proste nerek nie są groźne, zwykle nie dają żadnych objawów, są przypadkowo wykrywane w USG, przyczyny ich powstawiania nadal nie są w pełni wyjaśnione (1). Częstość występowania torbieli prostych wzrasta wraz z wiekiem. A także, co istotne, wraz w upływem lat od momentu początkowego stwierdzenia torbieli ich wielkość rośnie - najszybciej w początkowych dwóch latach, zwykle podwojenie wielkości następuje po upływie 10 lat  (2). Torbiele najczęściej lokalizują się w warstwie korowej nerki, a rzadko w obszarze wnęki, gdzie tworzą się okołomiedniczkowe torbiele nerek.

 

Niewielkie torbiele proste zwykle nie powodują żadnych objawów, natomiast większe mogą powodować bóle w okolicy lędźwiowej i/lub krwiomocz, powiększanie się obwodu brzucha, nocne oddawanie moczu. Torbiele także mogą być wynikiem poważniejszych chorób takich jak wielotorbielowatość dysplastyczna nerek, nabyta torbielowata choroba nerek, torbiele w przebiegu hipokaliemii (3). Torbiele nerki muszą być także różnicowane z rakiem nerki, dlatego ważne jest, aby opisu badania dokonał doświadczony radiolog.

Rodzaje torbieli nerek

Torbiele nerek można podzielić na wrodzone i nabyte. Do torbieli nabytych zalicza się

- Torbiele proste nerek – najczęstsze zmiany nerek, zwykle pojedyncze, jednostronne, przeważnie wymagają jedynie obserwacji.

- Nabyta torbielowatość nerek – jest wynikiem  przewlekłej niewydolności nerek, zwłaszcza u osób dializowanych, żeby rozpoznać nabytą torbielowatość wymagana jest obecność co najmniej 4 torbieli w każdej nerce.

- uwarunkowane genetycznie zwyrodnienie wielotorbielowate nerek (dziedziczone w sposób dominujący lub recesywny). Wielotorbielowatość jednak to obecność torbieli nie tylko w nerkach, ale także w wątrobie i innych narządach. W typie dominującym zwykle jest rozpoznawana między 10 a 30 rokiem życia.

Do torbieli wrodzonych zalicza się:

-  Gąbczastość rdzenia nerki – zwykle wykrywane już w wieku dorosłym, stwierdza się liczne torbiele w części rdzeniowej nerki, częstość jego występowania to 1/500-20 000 osób.

- Wielotorbielowata dysplazja nerek –charakteryzuje się obecnością licznych torbieli i nieprawidłowym rozwojem niektórych elementów nerek. Zazwyczaj dotyczy tylko jednej nerki.

Można dokonać także podziału na torbiele proste i złożone. Cechy torbieli złożonej to nieregularny kształt,  niejednorodne i grube ściany, niejednorodna zawartość z występowaniem przegród, masy tkankowe, a także zwapnienia.

Niektórzy dzielą także torbiele na małe i duże. Duże mają ponad 5 cm średnicy.

Torbiel na nerce – leczenie

Z uwagi na to, że większość torbieli to pojedyncze torbiele proste, które nie dają żadnych objawów, nie wymagają one leczenia, a jedynie rutynowej kontroli (USG co 6-12 miesięcy). W przypadku większych torbieli, które dają objawy leczenie polega na opróżnieniu i sklerotyzacji (wstrzyknięciu do torbieli 95% etanolu). Stosuje się także chirurgiczne usunięcie torbieli. W niektórych przypadkach wymagane jest także leczenie powikłań jakie generują torbiele, pod postacią przewlekłej choroby nerek i/lub nadciśnienia tętniczego. Wyleczenie torbieli nie jest z reguły możliwe, zmiany same się nie cofają.

Badania na torbiele na nerce – USG i inne badania obrazowe

Baniem przesiewowym służącym do rozpoznawania torbieli nerek jest ultrasonografia, jednak to tomografia komputerowa stanowi złoty standard, gdyż jest bardziej czułym badaniem niż  USG. Do różnicowania torbieli w tomografii używa się skali Bosniaka, (gdzie I stopień oznacza torbiel prostą, a IV zmianę złośliwą) – skala jest pięciostopniowa – I, II, IIF, III, IV

Czy torbiel na nerce może się wchłonąć?

Nie ma  naturalnych sposobów na zmniejszenie rozmiarów torbieli i nie ulegają one spontanicznej regresji ani wchłonięciu. Mogą one niestety być tych samych rozmiarów lub się powiększać. W przypadku wykonania sklerotyzacji skuteczność nie wynosi 100% i torbiel może się odnawiać (4)

 Czy torbiel na nerce boli?

Większość torbieli nie daje żadnych objawów w tym bólu. W przypadku dużych torbieli, zwłaszcza, gdy uciskają one narządy sąsiednie, zdarza się ból w okolicy lędźwiowej czy ból brzucha i powiększanie jego obwodu.

 

Piśmiennictwo

1. Baert L., Steg A. Is the diverticulum of the distal and collecting tubules a preliminary stage of the simple cysts in the adult? J. Urol. 1977; 118: 707–710
2. Terada N., Arai Y., Kinukawa N., Terai A. The 10-year natural history of simple renal cysts. Urology 2008; 71: 7–12
3. Kraśniak A., “Nabyte torbiele nerek”, Forum Nefrologiczne 2012, vol. 5, no 2, 153–157
4. Choroby wewnętrzne. Red. A. Szczeklik. Wydanie III. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011

Artykuł sponsorowany