Badania laboratoryjne w urologii

Urologia jest dziedziną medycyny, która zajmuje się leczeniem chorób układu moczowego u kobiet i moczowo-płciowego u mężczyzn. Zwykle kojarzy się ją z problemami z prostatą i nietrzymaniem moczu u panów. Aby rozpoznać daną chorobę, lekarz urolog może korzystać z szeregu testów, w tym z badań laboratoryjnych, w których wykorzystuje się pobraną od pacjenta krew lub mocz. W tym artykule opisano najczęściej stosowane badania laboratoryjne w diagnostyce urologicznej.

Pomiar poziomu PSA – swoistego antygenu sterczowego

PSA, czyli swoisty antygen sterczowy stanowi kluczowy marker w diagnostyce chorób prostaty. Często oznacza się go u pacjentów, którzy zgłaszają się z problemami z oddawaniem moczu. Aby wykonać to badanie, nie jest wymagane specjalne wcześniejsze przygotowanie się. Należy mieć świadomość, że sama ocena stężenia PSA we krwi nie przesądza o rozpoznaniu choroby, pełni rolę pomocniczą – sam jej poziom (w normie czy podwyższony) nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że dane schorzenie rozwinęło się. Ważne jest powiązane wyniku oznaczenia z innymi badaniami oraz objawami, zgłaszanymi przez chorego.

Badanie ogólne moczu i posiew moczu

Jest to jedno z częściej wykonywanych badań w diagnostyce chorób układu moczowo-płciowego. Można je wykonać szybko i bez większego problemu. Polega na pobraniu do jałowego pojemnika pierwszej próbki porannego moczu. Ważne by był to mocz pobrany z tzw. środkowego strumienia. Polega to na tym, że pierwszą część moczu należy oddać do toalety a dopiero w dalszej kolejności do pojemnika. Ma to na celu usunięcie zalegających w drogach moczowych bakterii, które mogłyby zafałszować wynik badania. Analizę moczu wykorzystuje się w diagnostyce różnych schorzeń urologicznych, przede wszystkim w wykrywaniu zakażenia dróg moczowych. Ponadto, jest użyteczne w ustalaniu rozpoznania kamicy moczowej. Stosuje się je także w diagnostyce chorób nerek, m.in. kłębuszkowego zapalenia nerek. Czasem dodatkowo wykonuje się posiew moczu, czyli próbuje wyhodować bakterię, która znajduje się w moczu i wywołuje zakażenie. Ma to na celu ustalenie, na jakie antybiotyki dana bakteria jest oporna i wrażliwa.

Markery stanu zapalnego – OB i CRP

Kolejnymi parametrami laboratoryjnymi przydatnymi w diagnostyce urologicznej są OB i CRP, będące markerami stanu zapalnego w organizmie. Ich poziom oznacza się we krwi. Są one wykorzystywane w przypadku podejrzenia infekcji w obrębie różnych narządów, m.in. w odmiedniczkowym zapaleniu nerek czy w zapaleniu prostaty.

Ocena funkcji nerek

Niekiedy w diagnostyce chorób urologicznych ważne jest ocena funkcjonowania nerek. Ma to znaczenie m.in. w podejmowaniu decyzji o wykonaniu operacji czy podaniu niektórych leków. Aby sprawdzić stan nerek, wykorzystuje się oznaczenie poziomu kreatyniny i mocznika we krwi oraz wylicza wskaźnik przesączania kłębuszkowego – GFR (ang. glomerular filtration rate).

Rekomendacje:
Drewa T., Juszczak K., Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, Warszawa, PZWL, 2018.
Bezinque A., Noyes S., L., Kirmiz S., Prevalence of Proteinuria and Other Abnormalities in Urinalysis Performed in the Urology Clinic. Urology. 2017.