Stałe i ruchome aparaty ortodontyczne - podobieństwa i różnice

Dopasowanie aparatu ortodontycznego to pierwszy krok w stronę szerokiego, niczym nieskrępowanego uśmiechu. Jednak nie u każdego pacjenta ten krok będzie wyglądał tak samo, ortodonta może bowiem zaproponować aparat stały lub ruchomy. Czym różnią się oba rodzaje aparatów?

Aparaty stałe i ruchome - podstawowe informacje

Aparaty stałe i ruchome różnią się budową. Te pierwsze składają się z cienkiego drucika (tzw. łuku ortodontycznego), który przebiega przez zamki przyklejone do przedniej powierzchni zębów. Za zespolenie obu elementów odpowiadają specjalne gumki zwane ligaturami. Dodatkowo aparat stały może zawierać osłonki z silikonu (w przypadku braków w uzębieniu) oraz sprężynki do rozsuwania zębów. Taki aparat przytwierdzony jest na stałe i pacjent nie może wyjmować go samodzielnie.

Aparat ruchomy również musi być dopasowany i założony przez lekarza. Z tą różnicą, że ortodonta pokazuje pacjentowi, jak w bezpieczny sposób zdjąć i założyć aparat w domu. Takiego aparatu nie trzeba nosić non stop - należy go zdejmować zwłaszcza przed jedzeniem, na czas mycia zębów i podczas uprawiania sportu (aktywności fizycznej). Aparat ruchomy składa się zazwyczaj z akrylowej wkładki umieszczonej za zębami oraz metalowych klamer mocujących, które poprowadzone są wzdłuż łuku zębowego.

Wspólny cel - zadbane zęby

Podstawowym wskazaniem do założenia aparatu ortodontycznego (niezależnie od rodzaju) jest korekta wady zgryzu. Mówiąc potocznie, aparat ma ustawić zęby w równym szeregu i w taki sposób, żeby uśmiech nie budził najmniejszych zastrzeżeń. Dzięki leczeniu ortodontycznemu można również zlikwidować asymetrię twarzy, a także problemy z mówieniem czy przeżuwaniem pokarmów.

Tutaj jednak trzeba wspomnieć o podstawowej różnicy pomiędzy aparatami stałymi i ruchomymi. Otóż te ostatnie nie nadają się do leczenia każdej wady zgryzu - wskazane są do korygowania mniej skomplikowanych nieprawidłowości (najczęściej u dzieci), gdy nie trzeba odwracać czy przesuwać zębów. Aparat ruchomy można zastosować na przykład w celu rozszerzenia czy zwężenia łuku zębowego czy zmiany kąta wychylenia zębów. Dorosłym pacjentom, którzy wymagają bardziej zaawansowanej i precyzyjnej zmiany ustawienia zębów, ortodonta prawdopodobnie zaleci już aparat stały.

Wygoda użytkowania

Jaki aparat jest wygodniejszy - stały czy ruchomy? To zależy. Aparat stały towarzyszy pacjentowi przez cały czas (także podczas jedzenia), w związku z czym trudniej utrzymać go w idealnej czystości i trzeba poświęcić więcej czasu na usunięcie resztek jedzenia z zakamarków. Z drugiej strony taki aparat zajmuje mało miejsca w jamie ustnej i pacjenci na ogół szybko zapominają o „ozdobie” na zębach. Z kolei aparat ruchomy zdejmuje się na czas jedzenia i mycia, co znacznie ułatwia szczotkowanie zębów. Warto jednak wziąć pod uwagę, że tego typu aparaty ograniczają powierzchnię w jamie ustnej i mogą przeszkadzać językowi, przez co trudniej się do nich przyzwyczaić.

Jak przebiega leczenie ortodontyczne?

Aparaty stałe i ruchome zapewniają wprawdzie różne efekty, ale w obu przypadkach trzeba przejść takie same etapy leczenia. Pacjent musi liczyć się z tym, że na jednej wizycie w gabinecie ortodontycznym się nie skończy. Niezależnie od rodzaju aparatu leczenie przebiega następująco:

1. Wywiad lekarski, wykonanie niezbędnych badań, zlecenie ewentualnych zabiegów stomatologicznych.


2. Omówienie planu leczenia stomatologicznego i wykonanie odcisków uzębienia.


3. Założenie aparatu i poinstruowanie pacjenta w kwestii codziennego użytkowania.


4. Wizyty kontrolne co 8-10 tygodni.


5. Utrwalenie efektu leczenia za pomocą aparatu retencyjnego (retainera).

Aparaty stałe i ruchome - cena

Jeżeli nie ma ku temu przeciwwskazań, ortodonta może zaproponować pacjentowi aparat ruchomy także ze względów finansowych. Otóż wyjmowany aparat jest znacznie tańszy niż stały - ceny za jeden łuk zaczynają się już od 1000 zł. Dla porównania aparat stały może kosztować od 2500 do nawet 8000 zł, przy czym koszt zależy głównie od wymagań estetycznych pacjenta. Najtańsze są tradycyjne aparaty metalowe, zaś najdroższe aparaty mocowane po wewnętrznej stronie zębów (lingwalne).